İnternet Bağlantı Çeşitleri Nelerdir?

Bundan 20 yıl öncesine kadar çok kısıtlı ve yavaş bir veri transferi sağlayan çevirmeli (dial-up) bağlantılar kullanırken günümüz internet dünyasında farklı türlerde ve binlerce kat daha hızlı bağlantı çeşitleri kullanmaya başladık. Günümüz bağlantı teknolojilerine bakıldığında genel olarak xDSL türlerinin tercih edildiğini görmekteyiz. Bu bağlantılar DSL, ADSL, VDSL, VDSL-Vectoring ve FTTH gibi kullanım alanlarına veya teknolojilerine göre birbirlerinden farklı ancak çok daha hızlı veri transferi yapabilmemize olanak sağlamaktadırlar.

Video teknolojisi, iletişim ihtiyaçlarımız, eğlence sektörü gibi online dünyanın avantajları giderek büyüyor; bu verilerin ise daha hızlı ve daha büyük boyutlara ulaşması veriye olan açlığımızı her geçen gün artırıyor. Doğal olarak da bu teknolojilere yenileri eklenerek çok daha hızlı veri transferi yapabilmemize imkan sağlayacak teknolojiler ortaya çıkmaktadır.

Bu teknolojileri aşağıdaki gibi derleyerek sizler için hazırladık.

Kullanılan Bazı Bağlantı Türleri

1. Dial-up
2. DSL
3. KabloNet
4. Fiber
5. Mobil Internet
6. Uydu
7. Radyolink
8. Metro Ethernet

1- Çevirmeli Ağ Bağlantısı (Dial-Up)

Ülkemizde özellikle internetin ilk dönemlerinde yaygın olarak kullanmış olduğumuz bağlantı türüdür. Dial-Up olarak adlandırılan bu bağlantı türü halen daha birçok noktada kullanılmaya devam etmektedir. Bu bağlantı türü çevirmeli bir modem ve karşı tarafta cevap veren yine modem cihazına bağlı sunucularla kullanılırdı. Aradaki iletişim ise telefon hatları üzerinden gerçekleşmekteydi.

Son kullanıcı için tarihin tozlu sayfalarında yer alsa da birçok network cihazına ulaşmak, santral cihazlarını konfigüre etmek gibi işlemler için çevirmeli ağ bağlantısı kullanılmaya devam etmektedir.

Günümüz dünyasında çok çok düşük bağlantı hızı sağlamakta ve bağlantı sürekliliğini için büyük sorunlar barındırmaktadır. Diğer bir yandan uzak noktalardaki ATM cihazlarının, bazı ulusal gözlem evlerinde veya radyo sinyallerinin zarar verebileceği noktalarda da bu bağlantı türünü kullanmaya devam ettiğini de hatırlatmak isteriz.

2- DSL Bağlantısı

SDSL, HDSL gibi farklı türlerle hayatımıza girmiş bağlantı çeşididir. Günümüz teknoloji dünyasında ise en popüler olanları ADSL ve VDSL teknolojileridir. Tanıdık olan bu bağlantı türleri aslında en çok kullanılan internet bağlantı çeşitleri olarak bilinir. Bu sebeple xDSL olarak tüm bağlantı türleri ortak bir isimle adlandırılır.

xDSL sinyalleri bakır kablolar üzerinden gönderilir ve alınır. Bu noktada dijital veriyi sese çevirerek aktarım yapılmaktadır. 256 kbit’ten teorik olarak 100 mbit’e kadar xDSL teknolojisi sayesinde hız alabiliriz. Hem altyapı maliyetleri hem de performansı bakımından diğer tüm teknolojilere göre telefon altyapısı kullanıldığı için çok daha uygun olması nedeni ile popüler bir hale gelmiştir.  Bu teknolojiler telefon altyapılarının ve dijital santrallerin bulunduğu her lokasyonda kullanılabilir. Yaygın olarak kullanılan teknolojiler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.  

HDSL Nedir?

HDSL (High Bit Rate Digital Subscriber Line), DSL'in en ilkel formlarındandır. Kurumsal uygulamalarda yıllarca kullanılan HDSL, çift yönlü olarak 1.5 Mbps veri taşıma kapasitesine ulaşabilmektedir. Aynı zamanda HDSL ile iki çift kabloya ihtiyaç duyarız. Bu sebeple maliyetler yükselir ve günümüzde pek tercih edilmemektedir.

SDSL Nedir?

SDSL (Symmetric Digital Subscriber Line), simetrik bir DSL teknolojisidir. Bu sebeple indirme ve yükleme hızları aynıdır. Yani ADSL’ye göre bant genişliğinin sabitlenmiş türüdür.  Bu teknolojide 3 Mbit'e kadar hız desteklemektedir. SDSL hattı kullanırken yalnızca veri aktarımına izin verilir, ses ve veri eş zamanlı olarak aktarılamaz. Bu noktada tercih edilmesini zorlaştırmıştır ve hızları günümüz teknoloji dünyasına göre yavaş olarak tabir edilir.

ADSL Nedir?

ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line), asimetrik bir DSL teknolojisidir. Bu sebeple indirme hızı ve yükleme hızı arasında geniş bir fark bulunur. ADSL, bant genişliğinin büyük kısmını indirme işlemi için ayırmaktadır. Bu teknoloji inşa edilirken kullanıcıların daha çok download (indirme) yapabileceği dikkate alınmıştır. ADSL, 8 Mbit'e kadar indirme hızı sunmaktadır. Güncellenmiş sürümü ise ADSL2+ olarak adlandırılır ve 24 Mbit'e kadar indirme hızına ulaşılabilmiştir. Bu teknolojide hız için en önemli etken santrale olan mesafedir. Mesafeniz ne kadar kısa ve altyapınız ne kadar iyiyse o kadar yüksek hız alabilirsiniz. Dünya çapında da oldukça yaygın kullanıma sahip olan; bakır kablolar üzerinden veri aktarımın için özel olarak geliştirilmiş bir veri aktarım teknolojisidir. Temel olarak telefon hatlarının çalışabildiği bakır kablo çifti (+ ve -) üzerinden veri aktarma esasına dayanan ADSL, klasik modemlere göre kat ve kat daha fazla veri aktarımı sağlar.

VDSL Nedir?

VDSL (Very High Bit Rate Digital Subscriber Line), yüksek hızlı bir DSL çeşitidir. ADSL teknolojisine göre çok daha yüksek hızlara ulaşılır. Genel olarak santrale olan uzaklıkta 300 metre – 1 km arasında hizmet verebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu yüzden VDSL, santraldan çok uzakta kalan mesafelerde kullanılamaz. Santralle aradaki mesafe ne kadar kısaysa bağlantıda o kadar hızlı ve verimli çalışır. Santrale olan mesafeye göre VDSL teknolojisi, 50 Mbit ve üzerinde kadar hız sunabilmektedir.

xDSL Türlerinin Altyapısı

Dial-Up bağlantılarında olduğu gibi DSL bağlantı türlerinde de telefon hatları iletişim olarak kullanılmaktadır. En büyük farkı ise bir telefona veya çevirmeli bir ağı kullanmadan iletişim kurabilmesidir. Bu teknolojinin kullanılabilmesi için telefon hattının bağlı olduğu santralin dijital bir santral olması gereklidir ve 100 mbit gibi hızlara VDSL türleri ile ulaşılabilir hale gelmiştir. Ancak gbit seviyelerine ulaşılamayacağını ve telefon hatlarının kapasitelerinin yeterli olmayacağını da belirtmek isteriz.

3- Kablo İnternet Bağlantısı

Telefon hatları kadar yaygın olmasa da altyapı ve yatırım durumlarına göre tercih edilen bağlantı türleri arasında gelmektedir. Genel olarak Kablo TV hizmetleri sunan şirketler tarafından telefon hattı yerine kablo tv hatları kullanılarak iletişim gerçekleşir. Hem antensiz televizyon hizmeti alırken hem de internet bağlantısı sağlayabilirsiniz.

Teknolojisine baktığımız zaman temelde xDSL ile aynı mantıkta çalıştığını rahatça söyleyebiliriz. Ancak telefon hattındaki bakır telden daha fazla veri iletmek için tasarlanmış olması daha yüksek internet hızı sağlamayı mümkün kılmaktadır. Her ne kadar kablo interneti sağlayan servis sağlayıcılar internet hizmetini genellikle 100 Mbps seviyesinde sınırlı tutsalar dahi teorik olarak Kablo TV için altyapıda kullanılan koaksiyel kablo üzerinden 250 Mbps hız elde etmek mümkündür.

4- Fiber Optik Bağlantısı

Fiber optik bağlantılar ise yüksek hızda internet bağlantıları olarak tanımlanarak fiber kablo altyapıları üzerinden sunulur. Işık hızında internet olarak tanımlanan bu bağlantı türünde elde edilemeyecek kadar yüksek bağlantı hızlarına ulaşılabilir. Daha yüksek hızlara ulaşabilmenin teknik altyapısı ise veriyi ışığa dönüştürmektir.

Veri saf camdan yapılmış olan fiber optik kablolar ışık formuna dönüştürülerek taşınmaktadır. Yani verileri yüksek kapasiteli ve çok hızlı olarak iletmek bu sayede mümkün olabiliyor. Bu bağlantı türü ile gbit seviyelerinde hız almak mümkün olurken çok stabil ve kesintisiz bir iletişim sağlanıp ışık ile iletişim kurulduğu için kayıplar da minimuma indirilmiştir.

5- Mobil İnternet Bağlantısı

İnternet dünyasının en sık kullanılan bağlantı türlerinden biri de bizleri kablosuz dünyaya açan mobil internet bağlantılarıdır. İnternet dünyası düne kadar kablo bağlantısına ihtiyaç duyarken artık mobil cihazlarımız üzerinden operatörlerimiz sayesinde kablosuz olarak dünyanın herhangi bir yerinden bağlantı kurabiliyoruz. Bu bağlantı türünde 2G, 3G, 4G, LTE ve 5G teknolojilerini görmekteyiz. LTE bağlantısında 150 Mbps hıza ulaşabilirken, 5G teknolojisi ile daha yüksek seviyelerde internet bağlantılarını mobil cihazlarda kullanabilir ve paylaşabilir hale geleceğiz. Baz istasyonları vasıtası ile iletişim kurulan bu bağlantı türünde baz istasyonuna yaklaştıkça bağlantı hızı stabil ve yüksek seviyede tutulur.

USB portu bulunan Keenetic cihazlar ile bilgisayarlarınızı da kablosuz olarak bağlayabilirsiniz. Bu sayede yerel ağdaki tüm cihazlar aynı anda internete erişebilirler. USB modem olarak belirtilen bu bağlantılar internet altyapısının yeterli olmadığı veya sürekli olarak mobil çalışa kişiler için tercih edilmektedir.

6- Uydu Bağlantısı

Mobil internet gibi bizi tamamiyle kablosuz dünyaya aktaran bir diğer bağlantı türü uydu internet bağlantılarıdır. Bu teknoloji ilk başta cazip gibi gelse de yüksek kurulum maliyetleri ve genellikle hava şartlarının etkileri sebebi ile tercih edilmemektedir. Genel olarak diğer internet bağlantı altyapılarının bulunmadığı lokasyonlarda uydu bağlantıları tercih edilir ve çanak antenler vasıtası ile veri iletişimi sağlanmaktadır.

7- Radyolink Bağlantısı

Radyolink bağlantı türleri iki nokta arasında havadan elektromanyetik dalgaları iletilmesi ile iletişim sağlamaktadır. Bu iletişimde bant genişliğinin çok iyi olması büyük bir avantaj sağlar. Vericiler ise tek bir nokta yerine en az iki nokta arasında yapılabilmektedir. Genel olarak bu bağlantı türleri GSM operatörlerinin baz istasyonlarını birbirine bağlamasında kullanılsa da, altyapının yetersiz olduğu bölgelerde şirketler veya kurumlar tarafından da sıkça tercih edilmektedir.

8- Metro Ethernet Bağlantısı

Metro Ethernet bağlantıları fiber bağlantılar gibi kayıpların az, bant genişliğinin maksimum olduğu bir türdür. Bu bağlantı türü maliyeti yüksek olmasına rağmen en hızlı iletişimi sağladığı için sıklıkla kurumlar tarafından tercih edilmektedir. Metro Ethernet bağlantılarının bir diğer özelliği de diğer bağlantı türlerinde asimetrik bir iletişim kurulurken simetrik ve sabit bir bağlantı sağlar.

Yani indirme ve yükleme hızları sabit ve stabil bir şekilde çalışmaktadır. xDSL türlerinin aksine iki iletişim metodu da eşit bir şekilde bant genişliğini paylaşarak çalışmaktadır. Datacenterların upload ve download için bağlantıları Metro Ethernet ile fiber kablolar üzerinden gerçekleştirildiğini sıklıkla görmekteyiz. Bu bağlantı türünde 100 gbit’lik hızlara rahatlıkla ulaşılmaktadır.

Bağlantı türlerine göre tercih seçenekleri kullanılan altyapılara göre değişim göstermektedir. Altyapımız bu noktada bir bağlantı türü seçmekte çok önemlidir. Sonrasında ise fiyat / performans olarak tercih edilebilir. Bazı lokasyonlarda Kablo, Metro, Radyolink ve Fiber gibi farklı seçeneklere sahipken bazı lokasyonlarda altyapı sebebi ile tek bir bağlantı türü seçmek zorunda kalabiliyoruz.

Bağlantı Türlerine Göre Hizmet Sunan Firmalar

TÜİK verilerine göre (2019) hanelerin %82,5'si genişbant (broadband) ile internete erişimine sahip. İnternet erişimi olan hanelerin %44,5’i sabit genişbant bağlantı (ADSL, kablolu internet, fiber vb.) ile, %79,4’ü mobil genişbant bağlantı ile İnternete erişim sağlamaktadır.

Ülkemizde Faaliyet Gösteren Bazı İnternet Şirketleri ve İnternet Hizmetleri

Bağlantı Türlerine Göre Modem Çeşitleri

Modemler bağlantı türlerine veya yapılarına göre birbirlerinden ayrılırlar. Üretilen modemler genel olarak dahili ve harici olarak ikiye ayrılırlar.

Donanımlarına Göre Modemler

Dahili Modemler

Bilgisayar donanımların veya mobil gibi cihazların içlerine gömülü olarak yerleştirilen modem türlerin dahili modemler olarak sınıflandırılır. Görevlerini bu sayede daha aktif olarak yerlerine getirmek için donanımlar üzerinde yer alan bu tür modemler güçlerini monte edildikleri donanımlar üzerinden almaktadırlar. İnternet bağlantısı gerçekleştirebilmeleri için gerekli olan hat / fiber bağlantısını bir port girişi üzerinden alırlar.

Harici Modemler

Bilgisayarlara veya mobil cihazlara dışarıdan bağlanarak internet sunan modem türleridir. Piyasada bu türde birçok modem bulunmaktadır. Harici oldukları için çıkartılıp yerlerine başka bir modem bağlanmasına olanak sağlarlar. Üzerlerinde bilgisayar bağlantı portları, ağ bağlantı portları, güç girişleri ve hat girişleri mevcuttur. Bilgisayarlara bağlanabildikleri gibi network (ağ) cihazlarına bağlanarak network cihazları üzerinden internet paylaşımı da yapabilmektedirler.

Yapılarına Göre Modemler

Kablosuz Modemler

Bu türdeki modemler genel olarak harici modem olarak kullanılırlar. Cihazlara internet bağlantısını kablosuz olarak verebilme özelliklerinden dolayı farklı tipteki Wi-Fi özelliklerine sahiptirler. Kablo gereksinimi hat ve güç için kullanılır. Bilgisayarlar, kablosuz cihazlar ve benzeri nitelikteki birçok cihaza kablo ihtiyacı olmadan internet sağlamaktadırlar.

Kablolu Modemler

Kablosuz modemlerin aksine Wi-Fi hizmeti sunmayan ve internet bağlantısını paylaşabilmek için kabloya ihtiyaç duyan modem türleridir. Bu modem türleri genel olarak dahili modemlerdir ve günümüzde kablolu modemler son kullanıcılar için tercih sebebi olmaktan çıkmıştırlar. Fiber ve Metro gibi kurumlarda kullanılan internet bağlantı türleri için profesyonel özelliklere sahip olan kablolu modemler sıkça tercih edilmektedir.