Siber Güvenlikte Tehdit Avlama (Threat Hunting) Teknikleri

Tehdit avlama, saldırganları bulup etkisiz hale getirmek için sistematik bir süreci kapsıyor. Siber güvenlik dünyasında tehditlerin sayısı ve karmaşıklığı sürekli olarak arttığı için geleneksel güvenlik önlemleri tehditleri önlemekte her zaman yeterli olmayabiliyor. Siber güvenlik için proaktif yaklaşım benimseyen "tehdit avlama" (threat hunting) teknikleri giderek daha önemli hale geliyor.

Tehdit Avlama (Threat Hunting) Nedir?

Threat, kuruluşun bilgi varlıklarını tehlikeye atma potansiyeline sahip olan her türlü zararlı etkinlik veya saldırgan olarak tanımlanabilir. Tehditler, bilgisayar sistemlerine, ağlara, veri tabanlarına ve çeşitli kritik altyapılara zarar verebilir. Tehdit avlama, tehditlerin belirlenmesi, analiz edilmesi ve ortadan kaldırılması için geliştirilmiş tekniklerden oluşur. Threat hunting, siber güvenlik uzmanlarının ağlarda ve sistemlerde gizlenmiş tehditleri aktif olarak aradığı bir süreçtir. Siber güvenlik süreci, otomatik güvenlik çözümlerinin tespit edemediği saldırıları belirlemek için kullanılır. Threat hunting, potansiyel tehditlerin proaktif şekilde aranmasını içererek siber saldırıların erken aşamalarında tespit edilmesini sağlar.

Tehdit Avlama ile İlgili Temel Kavramlar

Tehdit avlama kavramı, otomatik güvenlik çözümlerinin yakalayamadığı sinsi ve sofistike tehditleri bulmayı hedefler. Tehdit avlamayla ilgili temel kavramları anlamak, bu süreci etkin şekilde yönetmek için büyük öneme sahiptir.

Indicators of Compromise (IOC): Bir sistemde kötü niyetli bir etkinliğin veya güvenlik ihlalinin meydana geldiğine dair işaretlerdir. Belirli dosya adları, IP adresleri, domain adları, zararlı yazılımın belirli davranışları gibi göstergeler olabilir. Güvenlik uzmanları, IOC'ler sayesinde çeşitli tehditleri tanımlayabilirler.

Indicators of Attack (IOA): Saldırının başlangıcını veya devam ettiğini gösteren işaretlerdir. IOA'lar, saldırının hangi aşamada olduğunu ve saldırganın niyetini belirlemeye yardımcı olur. IOA'lar, tehdit avlama sürecinde saldırıların tespit edilip durdurulmasında son derece etkilidir.

Tactics, Techniques, and Procedures (TTP): Saldırganların bir saldırıyı gerçekleştirmek için kullandıkları yöntemler, teknikler ve prosedürlerdir. Taktikler, saldırganın stratejilerini; teknikler, saldırı gerçekleştirmek için kullandıkları spesifik yöntemleri; prosedürler ise teknikleri uygulama biçimlerini ifade eder. TTP'ler, tehdit avlama sürecinde saldırganların davranışlarını anlayıp sonraki adımlarını tahmin etmek için kullanılır.

Cyber Threat Intelligence (CTI): Tehdit istihbaratı, siber tehditler hakkında toplanan, değerlendirilen ve analiz edilen bilgileri ifade eder. Bilgiler, saldırıların doğası, motivasyonu ve kullanılan araçlar hakkında değerli iç görüler sağlar. Tehdit avlama sürecinde, tehdit istihbaratı potansiyel tehditlerin tanımlanıp analiz edilmesi için sıklıkla tercih edilir.

Tehdit Avlama Süreci

Threat hunter süreci, siber güvenlik uzmanlarının proaktif olarak tehditleri arayıp belirlediği bazı adımlardan oluşur. Bu süreç, kuruluşların güvenlik duruşunu güçlendirmeye ve siber saldırılara karşı daha dirençli hale gelmelerine yardımcı olur. Tehdit avlama sürecinde sistemlerden ve ağlardan toplanan veriler, olay günlükleri, ağ trafiği verileri ve uç nokta aktiviteleri gibi bilgilerden oluşur. Veri toplama, tehdit avlama sürecinin temelini oluşturur; verilerin doğru ve kapsamlı olması, sürecin etkinliği için önemlidir. Toplanan veriler, anormal davranışları ve potansiyel tehditleri belirlemek için analiz edilir.

Analiz, hem otomatik araçlarla hem de manuel incelemelerle yapılabilir. Veri analizi sırasında, siber güvenlik uzmanları belirli tehditler hakkında hipotezler geliştirir. Bu hipotezler, belirli saldırganların kötü amaçlı yazılım kullanabileceği veya ağ trafiği anomalisinin bir saldırının göstergesi olabileceği gibi varsayımlar olabilir. Potansiyel tehditler belirlendiğinde, güvenlik ekipleri tehditlere karşı önlemler alır. Önlemler, zararlı etkinlikleri durdurmak, saldırganları sistemlerden çıkarmak ve güvenlik açıklarını kapatmak gibi adımları içerir. Tehdit tespiti ile müdahale, siber saldırıların etkilerini en aza indirmek için hızlı ve etkili şekilde gerçekleştirilmelidir.

Tehdit Avlama Teknikleri

Tehdit avlama teknikleri, siber güvenlik uzmanlarının proaktif olarak tehditleri arayıp tespit etmek için kullandıkları yöntemleri içerir. Bu teknikler, geleneksel güvenlik önlemlerinin ötesine geçerek siber saldırıları erken aşamalarda belirlemeye yardımcı olur. Yaygın olarak kullanılan bazı tehdit avlama teknikleri şöyledir:

Hipotez Tabanlı Avlama (Hypothesis Hunting): Güvenlik uzmanları belirli bir tehdit türü veya saldırgan davranışı hakkında hipotezler oluşturur. Hipotezler, mevcut tehdit istihbaratı, güvenlik olayları ve ağ trafiği verilerine dayanarak geliştirilir. Hipotezler test edilerek doğrulanır veya çürütülür.

Davranışsal Analiz (Behavior Analysis): Kullanıcı ve sistem davranışlarının normalden sapmalarını tespit etmeye odaklanır. Bu teknik, sistemler ve kullanıcılar arasındaki tipik etkileşim modellerini belirler ve anormal davranışları tespit eder.

Anomali Tespiti (Anomaly Detection): Ağ trafiği, sistem olayları gibi çeşitli veri kaynaklarında normal davranıştan sapmaları belirlemeyi amaçlar. Anomali tespiti, makine öğrenimi ile veri analizi araçlarını kullanarak normal davranış modellerini öğrenip bu modellerden sapmaları tespit eder. Anomali tespiti, bilinmeyen tehditlerin ve sıfır gün saldırılarının tespitinde etkilidir.

IOC Tabanlı Avlama (IOC Threat Hunting): Indicators of Compromise, belirli saldırıların veya güvenlik ihlallerinin göstergeleridir. Göstergeler, kötü niyetli IP adresleri, domain adları, dosya hash'leri veya belirli zararlı yazılım davranışlarını içerebilir. IOC tabanlı avlama, göstergeleri izleyip tespit ederek tehditleri belirlemeyi amaçlar.

Tehdit Avlama Araçları ve Platformları

Tehdit avlama, çeşitli araç ve platformlar kullanılarak gerçekleştirilir. Bu araçlar, tehditlerin tespit edilmesi, analiz edilmesi ve yanıt verilmesi sürecinde güvenlik uzmanlarına yardımcı olur.

Security Information and Event Management (SIEM): SIEM sistemleri, büyük miktarda güvenlik olayını toplar, analiz eder ve korelasyon sağlar. Güvenlik olaylarını merkezi bir noktada toplayarak anormalliklerin tespit edilmesini sağlayan SIEM sistemleri, tehdit avlama süreçlerinde kritik rol oynar. SIEM araçları arasında Splunk, IBM QRadar ve ArcSight gibi çözümler bulunur.

Endpoint Detection and Response (EDR): EDR araçları, uç nokta cihazlarında anormal etkinlikleri izleyip analiz eder. EDR, tehdit avlama sürecinde uç nokta davranışlarını izleyerek tehditleri tespit etmek için kullanılır. Öne çıkan EDR çözümleri arasında CrowdStrike Falcon, Carbon Black ve Microsoft Defender ATP bulunur.

Ağ Trafiği Analiz Araçları: Ağ trafiği analiz araçları, ağ üzerinde gerçekleşen veri trafiğini izleyip analiz eder. Wireshark, Zeek ve Cisco Stealthwatch gibi araçlar, ağ trafiği analizinde yaygın olarak kullanılır.

Tehdit İstihbarat Platformları: Tehdit istihbarat platformları, siber tehditlerle ilgili bilgileri toplar, analiz eder ve paylaşır. Tehdit istihbarat platformları, tehdit avlama sürecinde güncel tehdit bilgilerinin kullanılmasına olanak tanır. Öne çıkan tehdit istihbarat platformları arasında ThreatConnect, Anomali ve Recorded Future bulunur.

Tehdit Avlamada En İyi Uygulamalar

Tehdit avlama sürecinin etkin bir şekilde yürütülmesi için bazı uygulamaların benimsenmesi son derece önemlidir. Bunlar:

• Uygulamalar, tehditlerin daha hızlı ve etkili şekilde tespit edilmesine yardımcı olur.
• Tehdit avlama, proaktif yaklaşım gerektirir. Güvenlik ekipleri, tehditlerin gerçekleşmesini beklemek yerine sürekli olarak tehditleri aramalı ve tespit etmelidir.
• Güncel tehdit istihbaratı, tehdit avlama sürecinde kritik rol oynar. Güncellenen tehdit istihbaratını kullanarak yeni ve gelişen tehditleri tespit edebilirsiniz.
• Tehdit avlama süreci, farklı güvenlik ekipleri arasında iş birliği gerektirir. İş birliği, tehditlerin daha geniş bir perspektiften ele alınarak daha kapsamlı çözümler geliştirilmesini sağlar. Çapraz fonksiyonel iş birliği, tehdit avlama sürecinin etkinliğini artırır.
• Güvenlik ekiplerinin sürekli olarak eğitilmesi ve tehdit avlama teknikleri konusunda farkındalığın artırılması önemlidir. Eğitim ile farkındalık programları, güvenlik ekiplerinin yetkinliklerini artırıp tehdit avlama sürecini daha etkili hale getirir.
• Tehdit avlama sürecinin sürekli olarak iyileştirilmesi ve geri bildirim döngüsünün oluşturulması önemlidir. Döngü, tehdit avlama süreçlerinin güncellenip geliştirilen stratejilerin daha etkili hale getirilmesini sağlar.