Siber Saldırıları Anlamanın Anahtarı MITRE ATT&CK Framework

MITRE ATT&CK Nedir?

Dünya genelindeki tehdit gruplarının kullanmış olduğu stratejilerin analiz edilerek derlendiği, sürekli güncellenen modeldir. Siber güvenlik alanında bilgi sahibi olmak isteyen herkes için başucu kaynağı niteliğindedir. Kurucusu olan MITRE Corporation, 1958 yılından bu zamana birçok önemli projeye imza atmış olan, kar amacı gütmeyen araştırma ve geliştirme kuruluşudur.

Veri tabanı, siber saldırganların kullanabileceği potansiyel taktik ve teknikleri sistematik şekilde sınıflandırır. Her bir teknik başlığında, saldırganların hedeflerine ulaşmak için izleyebileceği yollar açıklanır. Güvenlik ekipleri, bu bilgileri kullanarak tehdit avlama, risk değerlendirme ve savunma stratejilerini formüle etmede önemli avantaj elde eder. Bu sayede kurumlar, önceden tanımlanmış saldırı senaryolarına karşı savunmalarını ölçebilir ve zayıf noktalarını tespit ederek iyileştirmeler yapabilir. Ek olarak güncel tehdit raporlarından yararlanarak, en yaygın kullanılan saldırı vektörlerine karşı proaktif önlemler alabilirler.

Her teknik için MITRE ATT&CK, önceden gerçekleşmiş dünya örneklerini de içerir. Örnekler, belirli bir teknik kullanılarak yapılan geçmiş siber saldırı vakalarını tanımlar. 2021 yılında gerçekleşen SolarWinds saldırısı, MITRE ATT&CK’ın nasıl uygulanabileceğinin çarpıcı bir örneğidir. Saldırganlar, tedarik zinciri üzerinden geniş çaplı bir ağa sızmış ve birçok kuruluşun sistemlerine erişim sağlamıştır. Siber güvenlik analistleri, MITRE ATT&CK verilerini kullanarak saldırının izlediği yolları ve kullanılan teknikleri belirleyebilmiş, bu bilgiler ışığında savunma stratejilerini güncellemiştir.

Siber tehdit senaryoları sürekli değiştiğinden, MITRE ATT&CK verileri de düzenli olarak güncellenir. Yeni siber saldırı örnekleri eklenirken, artık kullanılmayanlar güncellenir veya kaldırılır. Çeşitli araçlarla entegre ederek kullanabileceğiniz veri tabanı siber güvenlik olaylarına müdahale sürenizi kısaltır. Siber güvenlik stratejilerinizi bu veri tabanı ile güçlendirerek, siber tehditlere karşı hazırlıklı olabilirsiniz.

MITRE ATT&CK Matrisleri

MITRE ATT&CK, teknik açıklamalarını matris yapısında organize eder. Matris, hem dikeyde hem de yatayda çalışarak siber saldırıların detaylı haritasını sunar. Aradığınızı kolayca bulmanıza izin veren organize yapısı sayesinde potansiyel saldırı vektörlerini kolayca görselleştirebilir, ardından değerlendirebilirsiniz.

Enterprise ATT&CK Matrisi

MITRE ATT&CK Enterprise Matrisi, siber güvenlikteki en yaygın kullanılan araçlardan biridir. Özellikle işletmelerde kullanılan Windows, macOS, ve Linux işletim sistemleri üzerine odaklanır. Saldırı tespit edildiğinde, matris saldırının hangi aşamada olduğunu ve hangi tekniklerin kullanıldığını belirlemeye yardımcı olur, böylece müdahale ekipleri daha hızlı ve etkin hareket edebilir.

Enterprise matrisi, siber saldırı süreçlerinin farklı aşamalarını temsil eden 14 ana taktik kategorisi içerir. Tüm taktikler aşamalarla birbirini takip eden saldırı zincirinden oluşur. Matrisin hangi yerinde bulunduğunuzu tespit ederek süreci hızla ilerletebilirsiniz.

Mobile ATT&CK Matrisi

Mobile matrisi, mobil cihazlara yönelik tehditlerle ilgili Android ve iOS işletim sistemlerine odaklanır. Cihaz bazlı konfigürasyon hatalarından mobil uygulamalara kadar çeşitli açılardan zafiyet verileri bulunur. Mobil cihazlara özgü saldırı vektörlerini inceleyerek özel bilgilerinizin bulunduğu cihazlarınızı koruma altına alabilirsiniz.

ICS ATT&CK Matrisi

ICS Matrisi, endüstriyel kontrol sistemlerine yönelik siber tehditleri ele alır. Kritik altyapıların korunmasında önemli rol oynayan matris, enerji santralleri, su arıtma tesisleri gibi yerlerde sıklıkla kullanılır. Potansiyel saldırıları analiz ederek şehirlerin refahını güvende tutar. ICS matrisi, fiziksel proseslerin ve bunların siber dünyayla olan etkileşimlerinin güvenliğine odaklanır. Herhangi bir şüpheli eylem durumunda güvenlik operasyon merkezi (SOC) ile, ICS ATT&CK Matrisini kullanarak tehditleri analiz edebilir, uygun müdahale stratejilerini geliştirebilirsiniz.

PRE-ATT&CK Matrisi

PRE-ATT&CK matrisi, saldırı gerçekleşmeden önceki hazırlık aşamalarına odaklanır. Saldırıyı yapacak kişilerin hedef seçimi, bilgi toplama, gerekli uygulamalara erişim gibi faaliyetlerini kapsar. Matris size, saldırıların başlamasından önce alınabilecek önlemleri ve savunma stratejilerini planlamak için kritik bilgiler sunar.

MITRE ATT&CK'ın Kullanım Alanları

Siber güvenlik alanında kapsamlı rehber olarak hizmet eden MITRE ATT&CK bir dizi kritik kullanım alanına sahiptir. Çeşitli sektörlerde ve farklı güvenlik disiplinlerinde etkili şekilde kullanılan bu çerçeve, kuruluşların siber tehditlere karşı savunmalarını güçlendirmelerine yardımcı olur. MITRE ATT&CK'ın bazı temel kullanım alanları şu şekilde sıralanabilir:

1. Tehdit Yakalama (Threat Hunting)

MITRE ATT&CK, siber saldırıların arkasındaki taktik ve teknikleri detaylı şekilde sınıflandırarak güvenlik profesyonellerine saldırıları derinlemesine anlama imkanı sunar. Bilgiler, tehditlerin nasıl işlediğini anlamak ve onlara nasıl yanıt verileceğini belirlemek için hayati önem taşır. Özellikle çok aşamalı saldırı senaryolarında, MITRE ATT&CK'ın sunduğu bilgiler güvenlik ekiplerinin etkili kararlar almasına yardımcı olur.

2. Olaylara Müdahale (Incident Response)

Saldırılar tespit edildiğinde, MITRE ATT&CK matrisleri, saldırının hangi aşamada olduğunu belirlemenize yardımcı olur. Olaya anında müdahale edilmesini sağlayan bu bilgiler yaşanacak zararın minimize edilmesine katkıda bulunur.

3. Savunma Geliştirmek

MITRE ATT&CK, savunma stratejilerinin geliştirilmesi konusunda kaynak olarak çalışır. Bilinen saldırı tekniklerine karşı koymak için hangi savunma tedbirlerinin etkili olduğunu gösterir. Potansiyel zayıf noktaları ele alarak proaktif savunma mekanizmaları oluşturabilirsiniz.

4. Risk Değerlendirme ve Yönetimi

MITRE ATT&CK, kuruluşların kendi güvenlik durumlarını objektif şekilde değerlendirmelerine olanak tanır. Framework, güvenlik kontrollerinin tehditlere karşı koruma düzeyini ölçmek için kullanılabilir. Edindiği datalarla risk yönetimi stratejilerini optimize etmek için de değerli bilgiler sunar. Bu veri tabanını kullanarak, siber güvenlik programlarının kapsamlı değerlendirmesini yapabilir, geliştirilmesi gereken alanları belirleyebilirsiniz.

5. Tehdit İstihbaratı

MITRE ATT&CK, tehdit istihbaratı toplayarak analiz etme süreçlerinde temel rol oynar. Framework, güncel tehdit eğilimlerini, saldırgan grupların taktiklerini, endüstriye özgü tehdit vektörlerini kaydeder. Güncel bilgileri takip ederek güvenlik bilgi ve olay yönetim (SIEM) biriminizi geliştirebilirsiniz.

6. Siber Güvenlik Eğitimi

MITRE ATT&CK, siber güvenlik eğitimi ve çalışanların farkındalığını artırmada önemli bir araçtır. Güvenlik yöntemlerinde kullanılacak eğitim programlarının içeriğini zenginleştirir. Güvenlik ekipleri, MITRE ATT&CK'ı kullanarak, bilgilerini her daim taze tutabilir.

MITRE ATT&CK'ın Faydaları

MITRE ATT&CK framework, anlık güvenlik önlemleri sağlamanın yanı sıra uzun vadeli stratejik planlama ve sürekli iyileştirme için de temel oluşturur. Sağladığı faydalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Veri tabanı her kesimin anlayabileceği kapsamlı bir terminoloji seti sunar. Bu sayede farklı departmanlar, organizasyonlar, hatta farklı endüstriler arasında savunma stratejileri üzerine açık ve tutarlı iletişim kurulabilir. Ortak dil kullanımı, işbirliğiyle birlikte bilgi paylaşımını teşvik eder, bu da daha etkili tehdit koordinasyonu sağlar.
• MITRE ATT&CK, siber saldırıları daha iyi anlamayı sağlar, böylece olası saldırılar gerçekleşmeden önce savunma stratejileri geliştirebilirsiniz. Proaktif yaklaşım sayesinde, potansiyel zafiyetler önceden tespit edilir ve kapatılır.
• Sürekli güncellenen bir framework olması sebebiyle en yeni tehdit senaryolarının saldırı teknikleri hakkında dahi bilgiler sunar.
• MITRE ATT&CK, güvenlik önlemlerinin etkinliğini değerlendirmek için somut alan sunar. Analizlerle sağlanan ölçülebilirlik ve bilinçli bütçe atamalarına imkan tanır.

MITRE ATT&CK Nasıl Kullanılır?

MITRE ATT&CK veri tabanını kullanma sürecini, hem ücretsiz kaynaklara hem de ticari araçlara dayanarak çeşitli yollarla gerçekleştirebilirsiniz. Öncelikli kaynağınız olarak MITRE ATT&CK'ın resmi web sitesi yer alır. Siber güvenliğe dair tüm bilgileri bulabileceğiniz site matrislerle sağladığı haritalandırma ile kullanımı oldukça kolaydır. Burada çeşitli tehdit grupları ve kullanılan yöntemler hakkında detaylı bilgilere erişebilirsiniz.

MITRE ATT&CK GitHub deposu, çeşitli araçlar, betikler ve entegrasyon örnekleri içerir. GitHub deposu kendi sisteminize ATT&CK çerçevesini entegre etmenize yardımcı olur. Sürekli yeni şeyler üreten aktif bir topluluğu bulunması sebebiyle yeni geliştirilen araçlardan hızla faydalanabilirsiniz.

Ticari araçlar arasında, MITRE ATT&CK framework ile uyumlu birçok ürün ve hizmet bulunur. Gerçek dünya siber saldırı senaryolarını simüle ederek, kuruluşların güvenlik önlemlerinin etkinliğini test etmelerini sağlar. Örneğin, Cobalt Strike ve Mitre Caldera gibi platformlar, ATT&CK matrisi temelli simülasyonlar yaparak, güvenlik zafiyetlerini belirlemenize yardımcı olur.

Modern SIEM sistemleri, MITRE ATT&CK veri tabanıyla entegre halde çalışır. Örnek olarak, Splunk, LogRhythm ve IBM QRadar gibi sistemler, ATT&CK’ın sağladığı bilgileri kullanarak, saldırı tespitinde hızla hareket ederler. SIEM sistemleri aynı veri tabanından güç alan EDR araçlarıyla beraber çalışarak güvenlik duvarını güçlendirir.

Adım Adım Uygulama Rehberi: Kuruluşunuzda MITRE ATT&CK

Kuruluşunuzda MITRE ATT&CK çerçevesini başarıyla uygulamak aşağıdaki rehberi takip edebilirsiniz:

• Kuruluma başlarken ilk hedefiniz tüm ilgili personelin MITRE ATT&CK çerçevesi hakkında temel bir anlayışa sahip olmasını sağlamak olmalıdır. Siber güvenlik ekibi, IT personeli ve potansiyel olarak etkilenebilecek diğer bölümlere yönelik interaktif eğitim oturumları düzenleyebilirsiniz.
• Ardından mevcut güvenlik durumunu objektif bir şekilde analiz ederek zayıf noktaları tespit etmeniz gereklidir. MITRE ATT&CK matrislerini kullanarak hangi saldırı vektörlerine karşı savunmasız olduğunuzu belirleyen risk değerlendirme raporu oluşturabilirsiniz.
• Rapordan yola çıkarak kuruluşunuzun özel ihtiyaçlarına göre bir uygulama stratejisi geliştirebilirsiniz. Acil durum taktiklerini belirleyerek eylem planı çıkarabilirsiniz.
• Güvenlik araçlarınızı MITRE ATT&CK'a uyumlu hale getirebilirsiniz.
• Tehdit istihbaratı faaliyetlerini düzenli olarak gözden geçirerek sisteminizin daima güvende olduğuna emin olabilirsiniz.

Eğer işletmenizin güvenlik altyapısını en güncel eklentilerle donatmak istiyorsanız, Timus Siber Güvenlik Teknolojileri ürünü Berqnet Firewall’un MITRE ATT&CK entegrasyonuna sahip Firewall çözümünü tercih ederek fark yaratabilirsiniz. 

Kaynakça

1. https://www.dnssense.com/post/what-is-the-mitre-att-ck-framework
2.  https://cyberartspro.com/mitre-attack-framework-nedir/
3. https://attack.mitre.org/
4. https://www.kroll.com/en/insights/publications/cyber/mitre-detection-maturity-assessment-and-guide
5. https://www.digitalguardian.com/blog/threat-hunting-mitres-attck-framework-part-1

Sıkça Sorulan Sorular