Malware Nedir, Nasıl Temizlenir?
Malware, yıkıcı sonuçlarıyla dünya çapında kullanıcıları en çok etkileyen siber güvenlik tehditlerinden biridir. Virüsler, solucanlar, Truva atları ve rootkit'ler gibi bilgisayarınızın güvenliğine yönelik farklı türde tehditleri kapsar.
Malware Nedir?
Malware, kötü amaçlı yazılım anlamına gelen ‘’Malicious Sosftware’’ teriminin kısaltmasıdır. Sahibinin bilgisi olmadan bir bilgisayara erişmek veya zarar vermek için özel olarak tasarlanır. Veri ihlalleri, kimlik hırsızlığı, casusluk vb. gibi amaçlarla diğer kullanıcıların cihazlarına, web sitelerine veya ağlarına zarar veren veya yetkisiz erişim sağlayan herhangi bir yazılıma malware denilebilir. Saldırganın amacına bağlı olarak, yazılım bilgisayarı ele geçirme, şifreleme, verileri silme veya yalnızca bilgisayar etkinliğini izinsiz izleme gibi çeşitli işlevleri gerçekleştirerek farklı şekillerde çalışabilir.
En Popüler Malware Türleri
Çevrimiçi olarak gizlenen çeşitli kötü amaçlı yazılım türleri vardır. En yaygın 10 malware türü şöyle sıralanabilir:
- Virüsler: Bir programa veya uygulamaya eklenen ve genellikle kurbanların kendileri tarafından tetiklenen tehlikeli kod parçalarıdır.
- Truva atları: Kurbanların kötü amaçlı yazılımları indirip yüklemelerini sağlamak için meşru uygulamaları veya programları taklit eder.
- Solucanlar: Sistem kusurlarını kullanmak üzere tasarlanır. Kendini çoğaltarak diğer cihazlara yayılır.
- Botnet'ler: İnternette gezinir ve çeşitli cihazların güvenlik açıklarını arar.
- Fidye yazılımları: Aktif hale geldiğinde cihazın uzaktan kilitlenmesini sağlar.
- Reklam yazılımları: Tarama etkinliğinizi takip eder, istenmeyen açılır pencereleri görüntüler.
- Casus yazılımlar: Kullanıcı etkinliğini gizlice izler ve kaydeder.
- Rootkit'ler: Bilgisayar korsanlarına kurbanın cihazına tam uzaktan erişim sağlar.
- Dosyasız kötü amaçlı yazılımlar: Cihazlara bulaşmak için işletim sistemlerinde yerleşik olarak bulunan protokolleri ve yazılımları kullanır.
- Kötü amaçlı reklamlar: Görüntülenen bir açılır pencereyi tıkladıktan sonra cihazınıza yüklenmek üzere tasarlanmış kötü amaçlı yazılımı bulaştırır.
Malware Nasıl Bulaşır?
Kötü amaçlı yazılımın cihazınıza bulaşma süreci oldukça basittir. Bir bilgisayar korsanı, stratejik olarak kötü niyetli bir bağlantıyı, dosyayı veya eki, kullanıcılara e-dolandırıcılık, e-posta ya da sosyal mühendislik gibi çeşitli yöntemler aracılığıyla ulaştırır. Kullanıcı, virüslü varlığa tıklar ve farkında olmadan kötü amaçlı yazılımın cihazına yüklenmesine neden olur. Ancak bazı siber suçlular USB bellek ve flash sürücüler gibi harici depolama birimleriyle de kötü amaçlı yazılımları yayabilir. Malware bulaşmasını önlemek için bilinmeyen harici depolama ünitelerini cihazlarınızda kullanmamanız önemlidir.
Kötü amaçlı yazılım saldırıları çok çeşitli olsa da tehditleri tespit etmenize yardımcı olacak bazı basit ancak etkili adımlar vardır. Kötü amaçlı yazılım saldırısına dair aşağıdaki uyarı işaretlerini akılda tutarak çevrimiçi gezinirken cihazlarınızı koruyabilirsiniz.
Daha Yavaş İşletim Sistemi
Bilgisayarınızın hızında önemli bir yavaşlama fark ederseniz, bu cihazınızda malware bulunduğunun bir işareti olabilir. Ayrıca ekranın donduğunu, açıklanamayan yeniden başlatmaları ve Wi-Fi bağlantılarının rastgele koptuğunu fark edebilirsiniz. Bununla birlikte sistemdeki tüm yavaşlamaların kaynağının kötü amaçlı yazılımlar olmadığını unutmamalısınız. Örneğin depolama alanı ya da RAM eksikliği de cihazınızın işletim sistemini etkileyerek yavaşlamasına neden olabilir.
Pop-up'lar ve Güvenlik Uyarıları
Pop-up reklamlar birçok çevrimiçi kullanıcıyı rahatsız eder. Bu nedenle birçok tarayıcıda açılır pencere engelleyiciler önceden yüklenmiş olarak gelir. Ekranınıza açılır pencere geliyorsa bilgisayarınızda büyük olasılıkla kötü amaçlı yazılım bulunmaktadır. Bilgisayar korsanları, çevrimiçi etkinliğinizi izlemek için reklama gizlenen kötü amaçlı reklamları ve casus yazılımları sıkça kullanır.
Sistemin Aniden Çökmesi
Sistem çökmeleri genellikle uyumsuz yazılım veya güç sorunları gibi temel nedenlerden kaynaklanır. Diğer yandan bu duruma kötü amaçlı yazılımlar da neden olabilir. Bilgisayarınızda çalıştığını bildiğiniz uygulamalarda bile sisteminiz sürekli çöküyorsa, kötü amaçlı yazılım bulaşmasından muzdarip olabilirsiniz.
Şüpheli Ağ Trafiği
Birçok kişinin kullandığı en basit siber güvenlik uygulamalarından biri, şüpheli etkinlik belirtileri için ağ trafiğini izlemektir. Bağlı tüm cihazlarınızı kapattığınız halde hâlâ devam eden bir etkinlik görürseniz, bilgisayar korsanları cihazlarınıza malware bulaştırmış olabilir.
Tarayıcı Yönlendirmeleri
Her yönlendirme tehlikeli olmasa da sizi potansiyel olarak zararlı web sitelerine yönlendirebilecek bazı tarayıcı yönlendirmeleri vardır. Örneğin, bilgisayar korsanları sizi otomatik olarak malware bulaşmış sitelerine yönlendirmek için tasarlanmış tarayıcı uzantıları oluşturabilir. Kişisel verilerinizi korumak için güvenli olmayan web sitelerine girmemeli, uzantıların güvenilir kaynaklar tarafından oluşturulduğundan emin olmalısınız.
Devre Dışı Bırakılmış Antivirüs Yazılımı
Bilgisayar korsanları, çoğu kişinin cihazlarını antivirüslerle koruduğunu bilecek kadar akıllıdır. Bu nedenle siber koruma sağlayan, antivirüs yazılımı veya kullanıcıları olası tehditlere karşı uyaran diğer güvenlik uzantıları türlerini devre dışı bırakabilecek kötü amaçlı yazılımların kullanımı da çok yaygındır. Bilgisayarınızda bu araçların devre dışı bırakıldığını fark ederseniz, yavaşlayan işletim sistemi ve sınırlı depolama alanı gibi diğer bulaşma belirtilerinin olup olmadığını kontrol etmelisiniz.
Fidye Talepleri
Bilgisayar ekranınızda görüntülenen fidye talepleri, bilgisayarınızda kötü amaçlı yazılım bulunduğuna dair kesin bir işarettir. Hackerlar farklı fidye yazılım türlerini kullanırlar. Temel amaç bir kişinin özel bilgilerinden yararlanarak haksız kazanç sağlamaktır.
Malware Nasıl Temizlenir?
Malware gibi zararlı yazılımları temizleme adımları, cihazınıza bağlı olarak değişiklik gösterebilse de genel olarak aşağıdaki adımları uygulayarak kötü amaçlı yazılımları güvenle kaldırabilirsiniz:
- Cihazınızın internet bağlantısını kesin.
- Güvenli moda giriş yapın.
- Kötü amaçlı yazılım tarayıcısı çalıştırın.
- Tarama ve temizleme adımlarını takip edin.
- Tarayıcınızın ana sayfasını doğruladıktan sonra önbelleği temizleyin.
Malware Yazılımından Korunmak için Alınabilecek Önlemler
Siber güvenlik söz konusu olduğunda riskleri ve olası sonuçlarını bilmek önemlidir. Ayrıca cihazlarınızı ve kişisel bilgilerinizi güvende tutmak için bazı basit ancak önemli adımlar da atabilirsiniz.
İşletim Sisteminizi Düzenli Olarak Güncelleyin
Cihazlarınızı yazılım güncellemeleri için düzenli olarak kontrol etmeyi alışkanlık haline getirmek siber güvenliğiniz için önemli bir adımdır. Güncellenmemiş bir işletim sistemi, botnetler ve diğer kötü amaçlı yazılım türleri için önemli açıklar barındırabilir.
Şüpheli Bağlantılara ve Dosya Eklerine Dikkat Edin
Şüpheli bağlantılara ve eklere dikkat etmek, malware yazılım saldırısının bilgisayarınıza gizlice girmesini önlemeye yardımcı olabilir. Siber suçlular, kullanıcıları özel bilgilerini ele geçirmek için kimlik avı e-postalarına ve sosyal mühendislik taktiklerine ek olarak enfekte dosyaları sıkça kullanır. Zararlı ekler, görmeye alışık olduğunuz e-posta eklerine pek benzemeyen URL'ler gibi görünebilir.
İki Faktörlü Biyometrik Doğrulamayı Aktif Hale Getirin
İki faktörlü kimlik doğrulama siber suçluların oturum açma kimlik bilgilerinize erişimini önlemeye yardımcı olur. Parmak izi tarama ve yüz tanıma gibi çok adımlı biyometrik güvenlik özellikleri, hesabınıza tam olarak erişmeden önce kimliğinizi kanıtlamayı bir zorunluluk haline getirir. Saldırganlar elinizi ya da yüzünüzü kopyalayamayacağından, çok adımlı kimlik doğrulama izinsiz erişime engel olur.
Ağ Aktivitelerini İnceleyin
Cihazınıza malware bulaşıp bulaşmadığını görmek için ağ etkinliklerini inceleyebilirsiniz. Veri kullanımının büyük bir kısmı tanıdık olmayan IP adresleri tarafından yapılıyorsa saldırganlar cihazlarınızdaki veri güvenliğini aşmaya çalışıyor olabilir.
Virüsten Koruma Yazılımı İndirin
Güvenilir antivirüs yazılımları, siber güvenliğinizi tehdit eden kötü amaçlı yazılım saldırılarına karşı kesintisiz koruma sağlamaya yardımcı olabilir. Doğru siber güvenlik araçlarına sahip olduğunuzu bilmek, internette daha güvenle gezinmenize yardımcı olabilir.
Katmanlı Güvenlik Yaklaşımını Benimseyin
Siber tehditlerin her geçen gün daha karmaşık hale gelmesi, işletmelerin BT varlıklarını korumak için katmanlı bir güvenlik yaklaşımını benimsemesinin arkasındaki temel motivasyondur. Farklı büyüklükteki işletmeler için çözümler sunan Berqnet firewall ile farklı saldırı vektörlerini ve giriş noktalarını izleyebilir ve tespit edebilirsiniz. Proaktif olarak yönetilen BT güvenlik hizmetleri ile işiniz için etkili ve verimli bir savunma hattı oluşturabilirsiniz.
Berqnet firewall serisinin en görünür faydalarından biri, sisteminizin giriş noktalarını kontrol etme ve virüs saldırılarını durdurma yeteneğidir. Sistemlerinize saldırılardan kaynaklanan hasarın maliyeti, virüsün türüne bağlı olarak ölçülemeyecek kadar yüksek olabilir. İhtiyaçlarınıza ve BT altyapınıza göre özelleştirilmiş firewall’lar, bilgisayar korsanlarının verilerinize, e-postalarınıza, sistemlerinize ve daha fazlasına yetkisiz erişim sağlamasını engellemeye yardımcı olur.
Ayrıca farklı lokasyonlarınızı güvenle birbirine bağlamak ya da uzaktan çalışanlarınızın uzaktan erişim güvenliğini sağlamak için gerekli olan SSL, VPN ve IPSec VPN gibi önemli özellikler ücretsizdir. Katmanlı bir sistem, saldırıları durdurabilir veya işletmenizin kolay bir hedef olarak seçilmesini engelleyebilir.
Küçük, orta ve büyük ölçekli işletmeler için ölçeklenebilir güvenlik çözümleri sunan Berqnet ürünleri KVKK ve 5651 sayılı Kanun'a uygun olarak, zaman damgalı loglama yaparak yükümlülüklerinizi yerine getirmenizi sağlar. Yerli ve alanında uzman Ar-Ge kadrosu ile geliştirilen Berqnet ürünleri ile değerli verilerinizi geleceğe güvenle taşıyabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Malware, virüsleri ve diğer siber saldırı türlerini de içeren, birçok zararlı yazılım türünü kapsayan genel bir terimdir.
Evet, kötü amaçlı yazılımlar, cihazlara yayılmak ve sızmak için Wi-Fi ve diğer kablolu, kablosuz veya Bluetooth bağlantılarını kullanabilir.
Telefonunuzda kötü amaçlı yazılım olabileceğine dair başlıca işaretler; izinsiz indirilen uygulamalar, hızda azalma, uygulamalar için daha uzun başlatma süreleri, şüpheli veri kullanımı ve kontrol edilemeyen pop-up reklamları olarak sıralanabilir.